Cari Blog Ini

Jumat, 19 Agustus 2016

DARMAGANDHUL 4

SERAT DARMAGANDHUL
BAGIAN 4

Carita adêge Nagara Islam ing Dêmak bêdhahe Nagara Majapahit kang salugune wiwite wong Jawa ninggal agama Buda banjur salin agama Islam.
(Cerita berdirinya Negara Islam di Demak, hancurnya Negara Majapahit, dimana saat itulah awal mula masyarakat Jawa meninggalkan agama Buda (Shiwa Buddha) dan berganti memeluk agama Islam.)
Gancaran basa Jawa ngoko
(Prosa dalam bahasa Jawa kasar)
Babon asli tinggalane K.R.T. Tandhanagara, Surakarta.
(Diambil dari catatan induk asli peninggalan K.R.T. Tandhanagara, Surakarta.)
Cap-capan ingkang kaping sêkawan 1959 Toko Buku “Sadu-Budi” Sala.
(Cetakan ke empat 1959 Toko Buku “Sadu-Budi” Solo
Kasalin lan kababar ing basa Indonesia dening :
( Diterjemahkan dan diulas kedalam bahasa Indonesia oleh: )
DAMAR SHASHANGKA

Gênti kocapa nagara ing Majapahit, Patih saulihe saka ing Giri banjur matur sang Prabu, bab ênggone mukul pêrang ing Giri, mungguh kang dadi senapati ing Giri iya iku sawijining bangsa Cina kang wis ngrasuk agama Islam, arane Sêcasena, mangsah mêncak nganggo gêgêman abir, sawadya-balane watara wong têlung atus, padha bisa mêncak kabeh, brêngose capang sirahe gundhul, padha manganggo srêban cara kaji, mangsah pêrang paculat kaya walang kadung, wadya Majapahit ambêdhili, dene wadya-bala ing Giri pating jênkelang ora kêlar nadhahi tibaning mimis. Senapati Sêcasena wis mati, dene bala Cina liyane lang kari padha mlayu salang tunjang, bala ing Giri ngungsi mênyang alas ing gunung, sawêneh ngambang ing sagara, mlayu mênyang Benang têrus diburu dening wadya-bala Majapahit, Sunan Giri lan Sunan Benang banjur nunggal saprau-layar ngambang ing sagara, kinira banjur minggat marang Arab ora bali ngajawa. Sang Prabu banjur  dhawuh  marang  Patih,  supaya  utusan  mênyang  Dêmak,  andhawuhake  yen ngulama ing Giri lan ing Benang padha têka ing Dêmak, didhawuhi nyêkêl, kaaturna bêbandan ing ngarsa Nata, awit dosane santri Benang ngrusak bumi ing Kêrtasana, dene dosane santri Giri ora gêlêm seba marang ngarsa Prabu, tekade sumêdya nglawan pêrang.
* Berganti kisah yang ada di Majapahit. Seusai dari Giri Sang Patih melaporkan tentang hasil penyerbuan ke Giri. Yang menjadi senapati pasukan Giri adalah orang China yang sudah memeluk agama Islam, bergelar Secasena. Dia maju kegaris depan mengamuk dengan senjata terhunus, beserta seluruh bala tentaranya sebanyak tiga ratus orang. Semuanya pandai bermain silat, berkumis tipis berkepala gundul dan memakai sorban bagaikan seorang haji. Mereka bertempur lincah bagaikan belalang. Tentara Majapahit merangsak maju, tentara Giri tidak mampu menahan serangan tentara Majapahit. Senapati Secasena tewas, sedangkan tentara Giri yang terdiri dari orang China melarikan diri kocar-kacir. Banyak yang mengungsi ke hutan dan pegunungan, sebagian ada yang melarikan diri menyeberang laut, melarikan diri ke Benang. Terus dikejar oleh prajurid tempur Majapahit. Sunan Giri dan Sunan Benang melarikan diri dalam satu kapal  menyeberang  lautan,  mungkin  saja  melarikan  diri  ke  Arab  dan  tidak  berniat kembali ke Jawa. Sang Prabu lantas mengutus Patih untuk mengirimkan utusan ke Demak, guna memberikan perintah kepada Adipati Demak agar supaya jika ada ulama dari Giri dan dari Benang melarikan diri kesana, segera ditangkap dan dihaturkan kepada negara. Kesalahan santri dari Benang adalah, telah melakukan perusakan didaerah Kertasana sedangkan kesalahan santri Giri adalah, tidak mau menghadap kepada Sang Prabhu dan berniat untuk membangkang!

Patih samêtune ing paseban jaba, banjur nimbali duta kang arêp diutus mênyang Dêmak, sajrone ana ing paseban jaba, kêsaru têkane utusane Bupati ing Pathi, ngaturake layang marang Patih, layang banjur diwaos kiyai Patih, mungguh surasaning layang. Menak Tunjungpura ing Pathi ngaturi uninga, yen Adipati ing Dêmak, iya iku Babah Patah, wis madêg Ratu ana ing Dêmak, dene kang ngêbang- êbang adêging Nata, iya iku Sunan Benang lan Sunan Giri, para Bupati pasisir lor sawadyane kang wis padha Islam uga padha njurungi, dene jêjuluking Ratu, Senapati Jimbuningrat, utawa Sultan Syah ‘Alam Akbar Siru’llah Kalifatu’rrasul Amiri’lmukminin Tajudi’l’Abdu’lhamid Kak, iya Sultan Adi Surya ‘Alam Ing Bintara. Ing samêngko Babah Patah sawadya-balane wis budhal nglurug marang Majapahit, sêdya mungsuh ingkang rama, Babah Patah abot mênyang gurune, ngenthengake ingkang rama, para Sunan lan para Bupati padha ambiyantu anggone arêp mbêdhah Majapahit. Babah Patah anggone nggawa bala têlung lêksa miranti sapraboting pêrang, mungguh kature Sang Prabu amborongake kiyai Patih. Layang kang saka Pathi mau katitimasan tanggal kaping 3 sasi Mulud taun Jimakir 1303, masa Kasanga Wuku Prangbakat. Kiyai Patih sawise maos layang, njêtung atine, sarta kêrot, gêrêng-gêrêng, gedheg-gedheg, bangêt pangungune, banjur tumênga ing tawang karo nyêbut marang Dewa kang Linuwih, bangêt gumune mênyang wong Islam, dene ora padha ngrêti mênyang kabêcikane Sang Prabu, malah padha gawe ala. Kyai Patih banjur matur Sang Prabu, ngaturake surasane layang mau.
* Sesampainya di Paseban luar keraton, Sang Patih kemudian memanggil duta yang hendak diutus ke Demak. Saat masih ada di Paseban luar keraton, bertepatan datang utusan Bupati Pathi, memberikan surat khusus kepada Sang Patih. Surat lantas dibaca oleh Sang Patih. Isi surat adalah demikian. Menak Tunjungpura yang berkuasa di Pathi memberikan laporan, bahwasanya Adipati Demak, yaitu Babah Patah, sudah mengukuhkan diri sebagai Raja Demak. Yang memberikan ijin dan restu adalah Sunan Benang dan Sunan Giri. Seluruh para Bupati pesisir utara yang sudah memeluk Islam semua mendukung. Adipati Demak mengambil gelar Senapati Jimbuningrat atau Sultan Syah ‘Alam Akbar Sirullah Khalifaturrasul ‘Amirilmu’minin Tajudil ‘Abdulhamid Khaq atau Sultan Adi Surya ‘Alam Ing Bintara. Saat ini Babah Patah berikut pasukan Demak telah  berangkat  menuju  ibukota Majapahit, hendak  menantang perang  ayahandanya. Babah Patah lebih berat kepada gurunya, dia menganggap enteng ayahandanya. Para Sunan  dan  para  Bupati  banyak  yang  memberikan  bantuan pasukan  untuk  menjebol Majapahit. Jumlah pasukan Babah Patah kurang lebih tiga ribu prajurid dengan persenjataan perang lengkap. Mohon segera dihaturkan kepada Sang Prabu laporan ini. Surat dari Bupati Pathi tertanggal 3 Mulud 1303 tahun Jimakir, Masa Ke-Sembilan Wuku Prangbakat (Tahun Jawa dimulai pada Jumat Legi, 1 Suro 1555 Alip. Meneruskan tahun 1555 Saka dan perhitungannya lantas diubah menjadi perhitungan tahun Hijriyyah atau menggunakan sistem Bulan. Jika ada tahun Jawa 1303, maka ini adalah semacam perhitungan mundur mirip dengan Sebelum Masehi pada tahun Masehi. : Damar Shashangka). Surat habis dibaca, Kyai Patih benar-benar tak menyangka. Seketika gigi bergemeletukan, menggeram, menggeleng-gelengkan kepala dan benar-benar tidak bisa mempercayainya. Wajahnya tengadah menatap angkasa sembari menyebut nama Dewa Yang Maha Luhur. Dalam hatinya benar-benar heran kepada kelakuan orang Islam yang tidak tahu budi baik Sang Prabhu dan malah membalas dengan hal yang tidak sepatutnya. Segera Kyai Patih menghadap Sang Prabu dan melaporkan isi surat yang baru diterimanya.

Sang Prabu Brawijaya midhangêt ature Patih kaget bangêt panggalihe, njêgrêg kaya tugu, nganti suwe ora ngandika, jroning panggalih ngungun bangêt marang putrane sarta para Sunan, dene padha duwe sêdya kang mangkono, padha diparingi pangkat, wêkasane malah padha gawe buwana balik, kolu ngrusak Majapahit. Sang Prabu nganti ora bisa manggalih apa mungguh kang dadi sababe, dene putrane lan para ngulama têka arêp ngrusak karaton, digoleki nalar-nalare tansah wudhar, lair batin ora tinêmu ing nalar, dene kok padha duwe pikir ala. Ing wêktu iku panggalihe Sang Prabu pêtêng bangêt, sungkawane ratu Gêdhe kang linuwih, sinêmonan dening Dewa, kaya dene atining kêbo êntek dimangsa ing tumaning kinjir. Sang Prabu banjur andangu marang Patih, apa ta mungguh kang dadi sababe, dene putrane lan para ngulama apa dene para Bupati kolu ngrusak Majapahit, ora padha ngelingi marang kabêcikan. Ature Patih, mratelakake yen uga ora mangêrti, amarga adoh karo nalare, wong dibêciki kok padha malês ala, lumrahe mêsthi, padha malês bêcik. Ki Patih uga mung gumun, dene wong Islam pikire kok padha ora bêcik, dibêciki walêse kok padha ala.
* Mendengar laporan Patih, Sang Prabhu benar-benar terkejut. Seketika terdiam kaku tak bisa bersuara. Bagaikan sebuah tugu batu yang mati. Dalam hati beliau benar-benar tidak bisa  memahami akan  kemauan putranya dan  kemauan para Sunan sehingga mereka memiliki niatan yang semacam itu. Sudah diberi kedudukan tapi balasannya malah sedemikian rupa, tega hendak merusak Majapahit. Benar-benar Sang Prabu tidak dapat memahami apa yang menjadi latar belakang kemauan mereka sehingga putranya sendiri berikut para ulama hendak berniat menyerang keraton Majapahit. Lama Sang Prabu merenung, tetap juga tidak menemukan jawabannya, lahir dan batin sungguh tindakan mereka adalah tindakan yang tidak masuk akal sama sekali. Hati Sang Prabu benar-benar terliputi kegelapan, benar-benar kecewa dan sedih, kesedihan seorang Raja besar. Hati Sang Prabu habis, seolah hati seekor kerbau yang habis dimakan oleh kutu-kutu kecil. Setelah berapa lama berselang, Sang Prabhu bertanya kepada Sang Patih, apa sebabnya sehingga putranya sendiri berikut para ulama serta didukung para Bupati tega hendak menyerang Majapahit dan tidak ingat sama sekali dengan kebaikan Sang Prabu?

Sang Prabu banjur ngandika marang patih, bab anane lêlakon kaya mangkono iku amarga saka lêpate sang nata piyambak, dene nggêgampang marang agama kang wis kanggoturun-tumurun, sarta ênggone kêgiwang marang ature Putri Cêmpa, ngideni para ngulama mêncarake agama Islam. Sang Nata saka putêking panggalihe ngantikawêdhar pangandikane ngêsotake  marang  wong  Islam:  "Sun-suwun marang  Dewa  Gung,muga winalêsna susah-ingsun, wong Islam iku besuk kuwalika agamanira, manjalma dadi wong kucir, dene tan wruh kabêcikan, sun-bêciki walêse angalani"."Sabdaning Ratu Agung sajroning kasusahan, katarima dening Bathara, sinêksen ing jagad, katandhan ana swara jumêgur gêtêr patêr sabuwana, iya iku kawitane manuk kuntul ana kang kucir. Sunan, ngulama kabeh ngrangkêp jênêng walikan,katêlah tumêka saprene, ngulama jênênge walian, kuntul kucir githoke.
* Sang Prabhu lantas berkata kepada sang Patih, segala kejadian yang telah terlanjur ini sebenarnya juga akibat kesalahan sang Raja sendiri, meremehkan agama yang sudah dipeluk  secara  turun  temurun  oleh  orang  Jawa,  serta  terpikat  oleh  kata-kata  Putri Champa, memberikan ijin kepada para ulama untuk menyebarkan agama Islam secara mudah di Majapahit. Begitu gelap batin Sang Raja sehingga keluarlah ucapan kutuk dari bibir beliau : Aku memohon kepada Dewa Yang Maha Agung (Dewa segala dewa/Tuhan), semoga terbalaskan kesedihan yang aku alamiini, semoga orang Islam Jawa kelak terbalik dalam menjalankan agamanya, berubah menjadi orang berkuncir, karena tak mengerti kebaikan, aku beri kebaikan balasannya malah keburukan!" (orang berkucir maksudnya : manusia yang gampang mendua, gampang terpengaruh duniawi, meremehkan spiritualitas, spiritualitas hanya dipakai kedok belaka. Spiritualitas diperdagangkan, ditukar dengan materi. Berkucir adalah rambut yang dikepang kekiri dan kekanan. Orang Islam  Jawa  kelak  disisi  lain  bisa  kelihatan  alim  tapi  disisi  lain  sangat  materialistik. Seorang haji diam-diam merangkap rentenir, seorang kyai bisa berkorupsi, tak ada rasa bersalah dan risih, semua dianggap wajar dan bisa ditebus dengan tobat jika sudah puas dengan materi kelak). Sabda Raja Besar yang tengah bersusah hati, diterima oleh Bathara (Tuhan),  disaksikan oleh jagad semesta,  dengan   tanda   tiba-tiba terdengar suara bergemuruh diangkasa bagaikan suara guntur. Semenjak itulah di Jawa mulai muncul beberapa jenis burung bangau yang berkuncir bulu kepalanya. Para ulama dan Sunan semua mempunyai nama rangkap bertolak belakang (maksudnya disatu sisi dia tampil sebagai sosok penuntun, disisi lain diam-diam menimbun kekayaan dari spiritualitas yang diajarkan. Nama rangkap bertolak belakang, disisi lain alim disisi lain masih terjerat kenikmatan duniawi), hingga sekarang banyak contoh para ulama yang demikian itu (nama rangkap bertolak belakang dan berkucir rambutnya).

Sang Prabu banjur mundhut pamrayoga marang Patih, prakara têkane mungsuh, santri kang ngrêbut nagara, iku dilawan apa ora? Sang Nata rumaos gêtun lan ngungun, dene Adipati Dêmak kapengin mêngkoni Majapahit bae kok dirêbut sarana pêrang, saupama disuwun kalayan aris bae mêsthi diparingake, amarga Sang Nata wis sêpuh.
* Sang Prabhu meminta pendapat Sang Patih, mengenai datangnya musuh, yaitu para  santri yang hendak merebut kekuasaan, baiknya dilawan atau tidak? Sang Raja merasa kecewa dan heran bercampur satu, kecewa dan heran mengapa hanya karena ingin memegang kekuasaan Majapahit, Adipati Demak memilih  jalan  pertumpahan darah? Seandainya diminta dengan baik-baik, pasti juga akan diberikan karena Sang Raja sudah sepuh.

Ature Patih prayoga nglawan têkaning mungsuh. Sang Prabu ngandika, yen nganti nglawan rumaos lingsêm bangêt, dene mungsuh karo putra, mula dhawuhe Sang Prabu, yen  mapag  pêrang  kang  sawatara  bae,  aja  nganti  ngrusakake  bala.  Patih  didhawuh inimbali Adipati Pêngging sarta Adipati Pranaraga, amarga putra kang ana ing Majapahit durung wanci yen mapagake pêrang, sawise paring pangandika mangkono.Sang Prabu banjur  lolos  arsa  têdhak  marang  Bali,  kadherekake  abdi  kêkasih,Sabdapalon  lan Nayagenggong. Sajrone Sang Prabu paring pangandika, wadya-bala Dêmak wis pacak baris ngêpung nagara, mula kasêsa tindake.
* Sang Patih menyarankan agar melawan musuh yang datang. Sang Prabhu ragu karena merasa sangat malu jika terdengar kabar beliau berperang memperebutkan tahta dengan putra sendiri, oleh karenanya Sang Prabhu memerintahkan agar menghadang musuh tapi hindari pertumpahan darah yang besar. Lantas Sang Prabhu memerintahkan juga agar memangil Adipati Pengging (Adipati Handayaningrat) dan Adipati Pranaraga (Ponorogo ~ Adipati Bathara Katong) untuk memimpin pasukan, sebab Raden Gugur belum saatnya untuk maju berperang. Selesai memberikan perintah Sang Prabu berkehendak meloloskan diri dari keraton menuju Bali, diiringkan oleh Sabdo Palon dan Naya Genggong. Saat Sang Prabu tengah memberikan perintah, pasukan Demak sudah tiba dan  mengepung kota. Kepergian Sang Prabhu sangat tergesa-gesa sekali.

Wadya Dêmak banjur campuh karo wadya Majapahit, para Sunan banjur ngawaki pêrang, Patih Majapahit ngamuk ana samadyaning papêrangan. Para Bupati Nayaka wolu ugabanjur melu ngamuk. Pêrange rame bangêt, bala Dêmak têlung lêksa, bala Majapahit mung têlung ewu, sarehne Majapahit karoban mungsuh, prajurite akehkang padha mati, mung Patih sarta Bupati Nayaka pangamuke saya nêsêg. Bala Dêmak kang katrajang mêsthi mati. Putrane Sang Prabu aran Raden Lêmbupangarsa ngamuk ana satêngahing papêrangan, tandhing karo Sunan Kudus, lagi rame-ramene têtandhingan pêrang, Patih Mangkurat ing Dêmak nglambung, Putra Nata tiwas, saya bangêt nêpsune, pangamuke kaya bantheng kataton, ora ana kang diwêdeni, Patih ora pasah sakehing gêgaman, kaya dene tugu waja, ora ana braja kang tumama marang sarirane, ing ngêndi kang katrajang bubar  ngisis,  kang  tadhah  mati  nggêlasah,  bangkening wong  tumpang  tindhih,  Patih binendrongan sakakadohan, tibaning mimis kaya udan tiba ing watu. Sunan Ngudhung mapagake banjur mrajaya, nanging ora pasah, Sunan Ngudhung disuduk kêna, barêng Sunan Ngudhung tiwas, Patih dibyuki wadya ing Dêmak, dene wadya Majapahit wis êntek, sapira kuwate wong siji, wêkasan Patih ing Majapahit ngêmasi, nanging kuwandane sirna,tinggal  swara:  "Eling-eling  wong  Islam,  dibêciki  gustiku  walêse  ngalani,  kolu ngrusak nagara Majapahit, ngrêbut nagara gawe pêpati, besuk tak-walês, tak-ajar wêruh nalar bênêr luput, tak-damoni sirahmu, rambutmu tak-cukur rêsik".
* Pasukan Demak lantas bertempur dengan pasukan Majapahit, para Sunan sendiri yang memimpin peperangan. Patih Majapahit mengamuk hebat dimedan tempur. Begitu juga  delapan  orang  pejabat  Nayaka Bupati  ikut  terjun  ke  peperangan.  Peperangan berjalan sengit, pasukan Demak berjumlah tiga juta prajurid sedangkan pasukan Majapahit yang ada di ibu kota hanya terkumpul tiga ribu prajurid. Majapahit telah diserang  musuh  secara  besar-besaran,  banyak  prajurid  yang  gugur,  Patih  dan  para pejabat Nayaka Bupati terus bertempur tanpa kenal mundur. Prajurid Demak yang terkena amukan mereka pasti tewas. Putra selir sang Prabu yang bernama Lembu Pangarsa juga  mengamuk dimedan laga, berhadapan dengan Sunan Kudus. Ditengah pertempuran, Patih Demak Mangkurat melemparkan tombak kearah putra selir Majapahit, gugurlah dia! Melihat putra selir gugur secara licik, sang Patih semakin mengamuk bagai banteng ketaton, tak lagi ada yang ditakuti, segala senjata tak mampu melukai tubuhnya, bagaikan tugu terbuat dari baja, segala besi tak ada yang mempan ditubuhnya! Ditempat mana yang diterjang pasti bubar semburat, yang nekat melawan pasti  tewas  mengenaskan. Mayat bertumpang tindih. Sang patih ditembak pelor  dari kejauhan, bagaikan hujan datangnya mimis, akan tetapi mental bagai mengenai batu cadas! Sunan Ngundhung (ayah Sunan Kudus) maju kedepan menghadapi amukan sang Patih, ditikam tapi tak terluka, ganti terkena tikaman, Sunan Ngundhung tewas seketika! (makam Sunan Ngundhung  masih  ada  di  pemakaman  Troloyo,  Trowulan  Mojokerto sampai sekarang : DamarShashangka). Begitu Sunan Ngundhung tewas, sang Patih dikeroyok begitu banyak prajurid Demak, sedangkan para prajurid Majapahit sudah banyak yang tewas.Seberapa kuatnya satu orang melawan begitu banyak orang, akhirnya sang Patih gugur.  Akan tetapi jasadnya hilang dan meninggalkan suara : " Ingat-ingatlah kalian semua orang Islam, diberikan kebaikan oleh Raja-ku malah membalas dengan keburukan, tega merebut negara Majaphit dan membuat pembunuhan sedemikian besar, ingatlah kelak akan aku balas, akan aku hajar kesadaranmu agar tahu mana yang benar dan mana yang salah, akan aku potong bersih rambutmu (maksudnya segala kebodohan mereka) dan akan aku tiup kepalamu (maksudnya akan diberikan pengetahuan yang benar)!"

Sapatine Patih, para Sunan banjur mlêbu mênyang kadhaton. nanging sang Prabu wis ora ana, kang ana mung Ratu Mas, iya iku Putri Cêmpa, sang Putri diaturi sumingkir mênyang Benang uga karsa.
* Setelah sang Patih gugur, para Sunan lantas masuk kedalam keraton. Akan tetapi sang Prabhu sudah tidak ada, yang tinggal hanya Ratu Mas, yaitu Putri Champa. Sang putri diminta untuk menyingkir ke Benang dan menurut.

Para prajurit Dêmak banjur padha mlêbu mênyang kadhaton, ana ing kono pada njarah rayah nganti rêsik, wong kampung ora ana kang wani nglawan. Raden Gugur isih timur lolos piyambak. Adipati Têrung banjur mlêbu mênyang jêro pura, ngobong buku- buku bêtuwah Buda padha diobongi kabeh, wadya sajroning pura padha bubar, beteng ing  Bangsal wis  dijaga  wong  Têrung. Wong  Majapahit kang  ora  gêlêm  têluk  banjur ngungsi mênyang gunung lan alas-alas, dene kang padha gêlêm têluk,banjur dikumpulake karo wong Islam, padha dikon nyêbut asmaning Allah. Layone para putra santana lan nayaka padha kinumpulake, pinêtak ana sakidul-wetanpura. Kuburan mau banjur dijênêngake Bratalaya, jarene iku kubure Raden Lêmbupangarsa.
* Para prajurid Demak masuk kedalam keraton tanpa dikomando, didalam istana mereka menjarah dan mengambil segala yang ada hingga bersih, para penduduk tidak ada yang berani melawan. Raden Gugur yang masih kecil berhasil meloloskan diri. Adipati Terung ikut masuk kedalam istana, membakar seluruh buku-buku ajaran Buda (Shiwa Buddha), pasukan yang tersisa kocar kacir melarikan diri, padahal seluruh pintu benteng dijaga pasukan Terung (coba diteruskan apa yang terjadi jika demikian? Dalam Serat Darmogandhul tidak dilanjutkan). Masyarakat Majapahit yang tidak mau tunduk lantas mengungsi besar-besaran ke gunung dan ke hutan-hutan (salah satunya pengikut Raden Jaka Seger dan Dewi Rara Anteng yang mengungsi ke daerah pegunungan Bromo. Menurunkan suku Tengger sampai sekarang. Nama Tengger diambil dari nama Dewi Rara An-TENG dan Raden Jaka Se-GER : Damar Shashangka).Sedangkan masyarakat yang tunduk dikumpulkan semua, lantas di Islam kan secara massal. Jasad para pejabat berikut putra-putra selir yang gugur dikumpulkan dan dikubur (tidak dibakar secara Shiwa Buddha) disebelah tenggara istana.Pemakaman tadi lantas dinamakan Bratalaya, konon katanya disanalah makam Raden Lembu Pangarsa juga berada.

Barêng wis têlung dina, Sultan Dêmak budhal mênyang Ngampel, dene kang dipatah tunggu ana ing Majapahit, iya iku Patih Mangkurat sarta Adipati Têrung, njaga kaslamêtan mbokmanawa isih ana pakewuh ing wuri, Sunan Kudus njaga ana ing kraton dadi sulihe Sang Prabu, Têrung uga dijaga ngulama têlung atus, sabên bêngi padha salat kajat sarta andêrês Kur'an, wadya-bala kang saparo lan para Sunan padha ndherek Sang Prabu mênyang Ngampelgadhing.
* Tiga  hari  kemudian,  Sultan  Demak  berangkat  ke  Ngampel,  yang  dipercaya menjaga di istana Majapahit adalah Patih Mangkurat dan Adipati Terung, untuk menjaga keamanan istana dari serangan-serangan pasukan Majapahit yang mungkin masih tersisa. Sunan  Kudus  juga  ikut  menjaga  istana,  seolah-olah  menjadi  pengganti  Sang Prabu. Wilayah Terung dijaga ulama tiga ratus, setiap malam melaksanakan shalat hajat serta membaca Kur'an. Separuh pasukan dan beberapa sunan mengiringi Sultan Demak menuju Ngampeldhenta.

Sunan Ngampel wis seda, mung kari garwane kang isih ana ing Ngampel, garwane mau asli saking Tuban, putrane Arya Teja, sasedane Sunan Ngampel, Nyai Agêng kanggo têtuwa wong Ngampel. Sang Prabu Jimbuningrat satêkane ing Ngampel, banjur ngabekti Nyai Agung, para Sunan sarta para Bupati gênti-gênti padha ngaturake sêmbah mênyang Nyai Agêng. Prabu Jimbuningrat matur yen mêntas mbêdhah Majapahit,ngaturake lolose ingkang rama sarta Raden Gugur, ngaturake patine Patih ing Majapahit lan matur yen panjênêngane wis madêg Nata mêngku tanah Jawa, dene jêjuluke: Senapati Jimbun, sarta Panêmbahan Palembang, ênggone sowan mênyang Ngampel iku, prêlu nyuwun idi, têtêpa jumênêng Nata nganti run-tumurun aja anakang nyêlani.
* Sunan Ngampel sudah wafat, hanya tinggal sang istri yang ada di Ngampel. Sang istri berasal dari Tuban, putri Adipati Arya Teja. Sepeninggal Sunan Ngampel, Nyi Ageng (istri Sunan Ngampel) dituakan oleh masyarakat Ngampel. Sang Prabu Jimbuningrat (Raden Patah/Sultan Demak) sesampainya di Ngampel, segera memberikan sembah bakti kepada Nyi Ageng. Bergiliran, para sunan juga menghaturkan sembah baktinya. Prabhu Jimbuningrat lantas melaporkan bahwa telah berhasil menjebol Majapahit, melaporkan lolosnya Sang Ayahanda dan Raden Gugur, serta  tewasnya  Patih  Majapahit  serta mengabarkan bahwa dirinya sudah mengukuhkan diri sebagai Raja yang menguasai tanah Jawa, berjuluk :  Senopati Jimbun atau Panembahan Palembang. Maksud kedatangannya ke Ngampel hendak meminta restu agar lestari menjadi Raja hingga keturunanya kelak.

Nyai Agêng Ngampel sawise mirêng ature Prabu Jimbun, banjur muwun sarta ngrangkul SangPrabu, Nyai Agêng ing batos karaos-raos, mangkene pangudaraosing panggalih:"Putuku, kowe dosa têlung prakara, mungsuh Ratu tur sudarmane, sarta kang aweh kamukten ing dunya, têka dirusak kang tanpa prakara, yen ngelingi kasaeane uwa Prabu Brawijaya, para ngulama padha diparingi panggonan kang wis anggawa pamêtu minangka dadi pangane, sarta padha diuja sakarêpe, wong pancene rak sêmbah nuwun bangêt, wusana banjur diwalês ala, seda utawa sugênge ora ana kang wêruh".
* Usai mendengar laporan Prabhu Jimbun, Nyi Ageng seketika menangis dan merangkul Sang Prabhu (Jimbuningrat). Hatinya bagai diiris-iris, beginilah ucapan yang keluar dari bibir beliau :"Cucuku, kamu telah melakukan tiga buah dosa. Berani melawan Raja-mu sekaligus Orang tua-mu, orang yang telah memberikan kemuliaan duniawi, namun kamu hancurkan tanpa dosa. Jika mengingat kebaikan paman Prabu Brawijaya, dimana para ulama diberikan tempat tinggal sehingga bisa mencari makan ditempat masing-masing, serta diberi kebebasan untuk menyebarkan agama, seharusnya sebagai manusia patut mengucapkan terima kasih. Tetapi mengapa akhirnya dibalas dengan kejahatan, sekarang beliau wafat atau masih hidup tidak diketahui lagi bagaimana nasibnya!"

Nyai Agêng banjur ndangu Sang Prabu, pangandikane: "Êngger! aku arêp takon mênyang kowe,kandhaa satêmêne, bapakmu tênan kuwi sapa? Sapa kang ngangkat kowe dadi Ratu tanah Jawa lan sapa kang ngideni kowe? Apa sababe dene kowe sikara kang tanpa dosa?"
* Nyi Ageng berkata lagi kepada Sang Prabhu : "Ngger, aku hendak bertanya kepadamu, jawablah sejujurnya, siapakah ayahmu yang sesungguhnya? Siapakah yang mengukuhkan kamu menjadi Raja tanah Jawa dan siapa yang merestui? Apa sebabnya kamu  melakukan  pembunuhan  kepada  orang  Majapahit  sedangkan  mereka  tanpa memiliki kesalahan kepadamu?"

Sang Prabu banjur matur, yen Prabu Brawijaya iku jarene ramane têmênan. Kang ngangkat sarirane dadi Ratu mêngku tanah Jawa iku para Bupati pasisir kabeh. Kang ngideni para Sunan. Mulane nagara Majapahit dirusak, amarga Sang Prabu Brawijaya ora karsa salin agama Islam, isih ngagêm agama kapir kupur, Budakawak dhawuk kaya kuwuk.
* Sang Prabhu  menjawab, konon Prabhu Brawijaya memang ayahandanya yang sesungguhnya.Yang mengangkat dirinya menjadi Raja tanah Jaya tak lain para Bupati pesisir utara. Yang merestui para Sunan. Majapahit diserang, sebab Sang Prabu Brawijaya tidak mau masuk Islam, tetap bersikukuh memeluk agama kafir kufur, agama Buda (Shiwa Buddha) totok yang sudah keras bagai kerasnya kuwuk (batu laut).

Nyai Agêng barêng mirêng ature Prabu Jimbun, banjur njêrit ngrangkul Sang Prabu karo ngandika: "Êngger! kowe wêruha, kowe iku dosa têlung prakara, mêsthi kêsiku ing Gusti Allah. Kowe wani mungsuh Ratu tur wong tuwamu dhewe, sarta sing aweh nugraha marang kowe, dene kowe kok wani ngrusak kang tanpa dosa. Anane Islam lan kapir sapa kang gawe, kajaba mung siji Gusti Allah piyambak. Wong ganti agama iku ora kêna dipêksa yen durung mêtu saka karêpe dhewe. Wong kang nyungkêmi agamane nganti mati isih nggoceki tekade iku utama. Yen Gusti Allah wis marêngake, ora susah ngango  dikon, wis  mêsthi  salin  dhewe  ngrasuk  agama  Islam.  Gusti  Allah  kang  sipat rahman, ora dhawuh lan ora malangi marang wong kang salin agama. Kabeh iki sasênênge dhewe-dhewe. Gusti Allah ora niksa wong kapir kang ora luput, sarta ora paring ganjaran marang  wong  Islam  kang  tumindak  ora  bênêr,  mung  bênêr  karo  lupute  sing  diadili nganggo têtêping adil, lalar-lulurên asalmu, ibumu Putri Cina nyêmbah pikkong, wujud dluwang utawa rêca watu. Kowe ora kêna sêngit mênyang wong kang agama Buda, tandha mripatmu iku lapisan, mula blero pandêlêngmu, ora ngrêti marang kang bênêr lan kang luput, jarene anake Sang Prabu, têka kolu marang bapa, kêduga ngrusak ora nganggo prakara, beda matane wong Jawa, Jawa Jawi ngrêti matane mung siji, dadi wêruh ing bênêr lan luput, wêruh kang bêcik lan kang ala, mêsthi wêdi mênyang bapa, kapindhone Ratu lan kang aweh nugraha, iku wajib dibêkteni. Eklasing ati bêkti bapa, ora bêkti wong kapir, amarga wis wajibe manusa bêkti marang wong tuwane. Kowe tak-dongengi, wong Agung  Kuparman,  iku  agamane  Islam,  duwe  maratuwa  kapir,maratuwane  gêthing marang wong Agung amarga seje agama, maratuwane tansah golek sraya bisane mantune mati, ewadene Wong Agung tansah wêdi- asih lang ngaji-aji,amarga iku wong tuwane, dadi ora dielingi kapire, nanging kang dielingi wongtuwane, mula Wong Agung iya ngaji- aji marang maratuwane. Iya iku êngger, kang diarani wong linuwih, ora kaya tekadmu, bapa disiya-siya, dupeh kapir Buda ora gêlêm ganti agama, iku dudu padon. Lan aku arêp takon, apa kowe wis matur marang wong tuwamu, kok-aturi salin agama? nagarane kok nganti kok-rusak ikukapriye?"
* Mendengar   penuturan   Prabhu   Jimbun,   Nyi   Ageng   menjerit   seketika   dan merangkul sambilberkata : "Ngger!  Ketahuilah! Kamu telah berbuat dosa tiga macam. Pasti akan mendapatkan hukuman Gusti Allah. Kamu telah berani melawan Raja-mu dan Orangtuamu sendiri, yang telah memberikan kemuliaan duniawi bagimu, kamu tega telah melakukan kekerasan kepada orang yang tanpa salah. Adanya manusia Islam dan Kafir siapa yang menciptakan, kecuali hanya satu Gusti Allah sendiri.Manusia berganti agama itu tidak bisa dipaksa, jika bukan kehendak pribadinya sendiri. Ketahuilah manusia yang gugur karena memegang teguh keyakinannya termasuk manusia yang utama! Jika Gusti Allah menghendaki, pastinya tak usah disuruh, pasti akan memeluk agama Islam sendiri. Gusti Allah yang bersifat Rahman (Kasih) tidak memerintahkan untuk memaksa orang masuk agama tertentu, semua sesuai kehendak manusia sendiri-sendiri. GUSTI ALLAH TIDAK AKAN MENYIKSA MANUSIA KAFIR YANG TAK BERSALAH DAN TIDAK AKAN MEMBERIKAN PAHALA KEPADA ORANG ISLAM YANG PERBUATANNYA TIDAK BENAR! HANYA PERBUATANNYA YANG AKAN DIADILI SECARA ADIL, BUKAN KARENA AGAMANYA APA! Ibumu China menyembah Pek-Kong, yang diwujudkan dalam kertas bergambar atau arca dari batu. Tidak benar membenci orang Buda. Itu tandanya matamu masih terlapisi, sehingga tidak terang penglihatanmu, tidak tahu mana yang benar dan mana yang salah! Konon kamu putra Sang Prabu, tapi mana ada putra yang tega menghancurkan ayahandanya sendiri, menghancurkan tanpa ada kesalahannya. Beda dengan mata orang Jawa asli, Jawa atau Jawi  ( Jawa maksudnya paham atau sadar, orang Jawa yang tidak paham etika atau sadar sopan santun lumrah disebut ORA JAWA! : DamarShashangka), penglihatannya satu, paham mana yang benar dan mana yang salah, sadar mana yang baik dan mana yang buruk! Pasti takut berbakti kepada  orangtua,  kedua  berbakti  kepada  Raja  yang  telah  memberikan  anugerah kemuliaan duniawi, orang tua maupun Raja wajib diberikan dharma bakti. Niatnya berbakti  kepada  orang  tua,  bukan  melihat  kafirnya!  Kamu  aku  beritahu,  Agung Kuparman beragama Islam dan mempunyai mertua kafir. Mertuanya benci kepadanya karena beda agama, senantiasa mencari jalan agar menantunya mati. Akan tetapi Agung Kuparman senantiasa berbakti dan menghormati karena mengingat dia adalah mertuanya yang bagaikan orangtua sendiri, tidak melihat kafirnya! Itulah contoh manusia utama, tidak seperti perbuatanmu, menganiaya orang tua hanya karena beliau beragama Buda dan tidak mau berganti agama Islam. Perbuatanmu tidak patut. Dan lagi aku hendak bertanya,  apakah  kamu  pernah  meminta  secara  pribadi  kepada  ayahandamu  agar bersedia berganti agama? Lantas apa yang menyebabkan kamu nekad merusak negara Majapahit?"

PrabuJimbun matur, yen durung ngaturi salin agama, têkane Majapahit banjur ngêpung nagarabae.
* Prabhu Jimbun menjawab, belum pernah meminta kesediaan ayahandanya agar berganti agama, datang ke Majapahit langsung menyerang.

Nyai Agêng Ngampel gumujêng karo ngandika: "Tindakmu iku saya luput bangêt, sanadyan para Nabi dhek jaman kuna, ênggone padha wani mungsuh wong tuwane, iku amarga sabên dinane wis ngaturi santun agama, nanging ora karsa, mangka sabên dinane wis diaturi mujijade, kang nandhakake yen kudu wis santun agama Islam, ananging atur mau ora dipanggalih, isih nglêstarekake agamane lawas, mula iya banjur dimungsuh. Lamun  mangkono  tumindake,  sanadyan  mungsuh  wong  tuwa,  lair  batine  ora  luput. Barêng wong kang kaya kowe, mujijadmu apa? Yen nyata Khalifatu'llah wênang nyalini agama lah coba wêtokna mujijadmu tak-tontone".
* Nyi Ageng Ngampel tertawa dan berkata, "Perbuatanmu semakin terlihat salah! Para Nabi pada jaman dulu, berani menentang orang tuanya, sebab sudah setiap hari meminta kesediaan orang tua mereka agar berganti agama, akan tetapi tidak mau juga, bahkan hingga diberi bukti mukjijat segala, mukjijat sudah saatnya berganti agama Islam, akan tetapi permintaan itu tidak digubris, orang tua mereka masih tetap memegang teguh agama lama, lantas mereka dimusuhi oleh orang tua   mereka. Jika begitu kejadiannya, kalaupun harus bermusuhan dengan orang tua, mereka tidak salah. Sedangkan dirimu, apa mukjijatmu? Jika memang nyata Khalifatullah (Wakil Allah) yang berhak mengganti agama lama sekarang perlihatkan mukjijadmu aku ingin menyaksikannya!"

PrabuJimbun matur yen ora kagungan mujijad apa-apa, mung manut unine buku, jare yen ngislamake wong kapir iku ing besuk oleh ganjaran swarga.
* Prabhu Jimbun menjawab jika tidak memiliki mukjikat apapun, hanya menuruti bunyi kitab, katanya jika meng-Islam-kan orang kafir kelak mendapat anugerah surga.

Nyai Agêng Ngampel gumujêng nanging wêwah dukane, "Ujar-jare bae kok disungkêmi, tur dudu bukuning lêluhur, wong ngumbara kok diturut rêmbuge, sing nglakoni rusak ya kowe dhewe, iku tandha yen isih mêntah kawruhmu, durung-durung wani marang wong tuwa, saka kêpenginmu jumênêng Nata, kasusuhane ora dipikir. Kowe kuwi dudu santri ahli budi, mung ngêndêlake ikêt putih, nanging putihe kuntul, sing putih munging jaba, ing jêro abang, nalika eyangmu isih sugêng, kowe tau matur yen arêp ngrusak Majapahit, eyangmu ora parêng, malah manti-manti aja nganti mungsuh wong tuwa, saiki eyangmu wis seda, wêwalêre kok-trajang, kowe ora wêdi papacuhe. Yen kowe njaluk idi marang aku, prakara têtêpmu dadi Ratu tanah Jawa,aku ora wênang ngideni, aku  bangsa cilik  tur  wong wadon, mêngko rak  buwana balik  arane,  awit  kowe  sing mêsthine paring idi marang aku, amarga kowe Khalifatu'llah sajroning tanah Jawa, mung kowe dhewe sing tuwa, saucapmu idugêni, yen aku tuwa tiwas, yen kowe têtêp tuwa Ratu".
*  Nyi Ageng Nganpel tertawa dan semakin marah, " Hanya katanya kok dituruti, bahkan bukan ujar leluhur. Kata-kata orang pengembara kok dituruti, akhirnya yang rusak dirimu sendiri. Itu tanda masih mentah pengetahuan agamamu! Berani kepada orang tua, hanya karena ingin menjadi Raja, kesengsaraan masyarakat banyak tidak kamu fikirkan. Dirimu bukan santri ahli Budi (Kesadaran), hanya manusia yang berikat kepala putih, bagaikan putihnya burung bangau, yang putih hanya kulitnya saja, didalamnya masih merah menyala! Saat kakekmu (Sunan Ngampel) masih hidup, dirimu pernah meminta ijin untuk menyerang Majapahit, kakekmu tidak memberikan ijin,  bahkan wanti wanti jangan sampai bermusuhan dengan orang tua. Sekarang kakekmu sudah wafat, larangannya kamu langgar, kamu tidak takut melanggar wasiatnya. Jikalau dirimu sekarang meminta restu padaku untuk menjadi Raja tanah Jawa, diriku tidak berwenang memberikan ijin, diriku orang kecil, seorang wanita lagi. Nanti terbalik akhirnya. Sebab seharusnya dirimu yang berwenang memberikan restu kepadaku, sebab dirimu adalah Khalifatullah di tanah Jawa. Dirimu adalah orang tua, apa yang kamu ucapkan bagaikan ludah berisi api (maksudnya bakal dituruti banyak orang), diriku hanya tua tanpa arti, dirimulah yang tua karena kamu sekarang Raja!"

Banjure pangandikane Nyai Agêng Ngampel: “Putu! kowe tak- dongengi kupiya patang prakara, ing kitab hikayat wis muni, carita tanah Mêsir, panjênêngane Kanjêng Nabi  Dawud,  putrane  anggege  kapraboning  rama,  Nabi  Dawud  nganti  kengsêr  saka nagara, putrane banjur sumilih jumênêng Nata, ora lawas Nabi Dhawud sagêd wangsul ngrêbut nagarane. Putrane nunggang jaran mlayu mênyang alas, jarane ambandhang kêcanthol-canthol kayu, nganthi pothol gumantung ana ing kayu, iya iku kang diarani kukuming Allah. Ana maneh caritane Sang Prabu Dewata-cêngkar, iku iya anggege kapraboning rama, nanging banjur disotake dening ingkang rama banjur dadi buta, sabên dina mangsa jalma, ora suwe antarane, ana Brahmana saka tanah sabrang angajawa, aran Aji Saka, anggêlarake panguwasa sulap ana ing tanah Jawa. Wong Jawa akeh kang padha asih marang Aji Saka, gêthing marang Dewatacêngkar, Ajisaka diangkat dadi Raja, Dewatacêngkar dipêrangi nganti kêplayu, ambyur ing sagara, dadi bajul, ora antara suwe banjur mati. Ana maneh caritane nagara Lokapala uga mangkono, Sang Prabu Danaraja wani karo ingkang rama, kukume iya isih tumindak kaya kang tak-caritakake mau, kabeh padha nêmu sangsara. Apa maneh kaya kowe, mungsuh bapa kang tanpa prakara, kowe mêsthi cilaka, patimu iya mlêbu mênyang yomani, kang mangkono iku kukume Allah”.
* Lantas Nyi Ageng Ngampel berkata lagi, “ Cucuku, dengarkanlah aku akan menceritakan empat kisah lama yang bisa dijadikan suri tauladan. Dalam sebuah kitab hikayat telah diceritakan, di tanah Mesir (yang benar cerita ditanah Israel atau Isroil, penulis Darmagandhul membuat kesalahan disini. Ini membuktikan sang penulis bukan misionaris Kristiani seperti yang dituduhkan oleh beberapa kalangan akhir-akhir ini. Jika benar sang penulis adalah misionaris Kristiani, mana mungkin melakukan sebuah kesalahan semacam ini, dimana kisah Nabi Daud dikatakan cerita dari Mesir. Dalam Kitab Perjanjian Lama sudah jelas diketahui Daud adalah orang Israel dan Raja Israel, dan seorang Kristiani tak mungkin akan salah jika bertutur tentang Daud dan Israel-nya. : Damar Shashangka) bahwa pernah suatu ketika putra Kangjeng Nabi Daud pernah merebut tahta ayahnya. Nabi Daud sampai harus meloloskan diri dari kerajaan dan sang putra mengukuhkan diri sebagai Raja. Tidak berapa lama Nabi daud berhasil merebut kerajaannya. Sang putra lari dengan menunggang kuda ke hutan, kuda berlari tak bisa dikendalikan hingga sang putra tersangkut pohon dan batu, dan tewas dengan tubuh tersangkut pada sebatang pohon. Itulah yang disebut hukum Allah. Ada lagi cerita dari Prabhu Dewatacengkar, dia juga merebut tahta ayahandanya, dikutuk oleh sang ayah menjadi  raksasa,  setiap  hari  harus  memakan  daging  manusia,  tidak  berapa  lama kemudian, datanglah seorang Brahmana dari tanah seberang (India) ke Jawa, bernama Aji Saka, membawa kesaktian ditanah Jawa. Seluruh masyarakat Jawa mengasihi Aji Saka, dan membenci Dewatacengkar. Aji Saka diangkat menjadi Raja, Dewatacengkar dilawan hingga lari menceburkan diri ke samudera, berubah menjadi buaya, tidak berapa lama kemudian meninggal. Ada lagi cerita dari negara Lokapala, Sang Prabhu Danaraja berani melawan ayahandanya, hukuman yang diterima juga tak jauh beda dengan cerita sebelumnya, semua menemui kesengsaraan. Dan sedangkan kamu, melawan ayah tanpa dosa,  pastilah  kamu  menemui  kesengsaraan,  jika  kelak  meninggal  pasti  akan  masuk neraka, itulah hukum Allah bagimu!”

Sang Prabu Jimbun mirêng pangandikane ingkang eyang, panggalihe rumasa kêduwung bangêt, nanging wis ora kêna dibalekake.
* Mendengar penuturan sang nenek, Sang Prabhu Jimbun dalam hati merasa menyesal, akan tetapi semua sudah terlanjur.

Nyai Agêng Ngampel isih  nêrusake pangandikane: “Kowe kuwi dilêbokake ing loropan dening para ngulama lan  para Bupati, mung kowe kok gêlêm nglakoni, sing nglakoni cilaka rak iya mung kowe dhewe, tur kelangan bapa, salawase urip jênêngmu ala, bisa mênang pêrang nanging mungsuh bapa Aji, iku kowe mrêtobata marang Kang Maha Kuwasa, kiraku ora bakal oleh pangapura, sapisan mungsuh bapa, kapindho murtat ing Ratu, kaping têlune ngrusak kabêcikan apa dene ngrusak prajane tanpa prakara. Adipati Pranaraga lan Adipati Pêngging masa trimaa rusaking Majapahit, mêsthine labuh marang bapa, iku bae wis abot sanggane”. Nyai Agêng akeh-akeh pangandikane marang Prabu Jimbun. Sawise Sang Prabu dipangandikani, banjur didhawuhi kondur mênyang Dêmak, sarta didhawuhi nglari lolose ingkang rama, yen wis kêtêmu diaturana kondur mênyang Majapahit, lan aturana mampir ing Ngampelgadhing, nanging yen ora kêrsa, aja dipêksa, amarga yen nganti duka mangka banjur nyupatani, mêsthi mandi.
* Nyi Ageng Ngampel masih meneruskan penuturannya,”Ketahuilah dirimu itu diperalat oleh para Ulama dan para Bupati, mengapa kamu menurut saja? Yang akan menerima kesengsaraan pastilah hanya dirimu seorang, sudah kehilangan ayah, seumur hidup namamu akan tercemar. Kebanggaan apa yang kamu dapatkan unggul berperang dengan ayah sendiri yang patut dihormati? Walau kamu bertaubat kepada Yang Maha Kuasa, menurutku tidak akan diterima taubatmu. Kesalahan pertama kamu berani melawan ayahanda sendiri, kesalahan kedua berani menentang Raja, kesalahan ketiga membalas  kebaikan  dengan  kejahatan  serta  melakukan  perusakan  dan  pembunuhan tanpa ada dosa. Ingat, Adipati Pranaraga (Bathara Katong) dan dipati Pengging (Adipati Andayaningrat) tidak akan mungkin bisa menerima kehancuran Majapahit, pasti mereka akan  membela  ayah  mereka,  menghadapi  hal  itu  saja  sudah  sangat  berat  buatmu.” Banyak lagi penuturan Nyi Ageng kepada Prabhu Jimbun. Sesudah Sang Prabhu selesai dinasehati, lantas  disuruh  pulang  ke  Demak  serta  disuruh  mencari  kemana  perginya ayahandanya. Jika sudah ditemukan supaya diminta pulang kembali ke Majapahit, sebelumnya diminta mampir ke Ngampelgadhing. Akan tetapi jika tidak berkenan, tidak boleh dipaksa, sebab jikalau sampai membuat kemarahan beliau lagi dan sampai mengeluarkan kutuk, pasti akan terjadi kutukan itu.

Sang Prabu Jimbun sarawuhe ing Dêmak, para wadya padha sênêng-sênêng lan suka-suka nutug, para santri padha trêbangan lan dhêdhikiran, padha angucap sukur lan bungah bangêt dene Sang Prabu wis kondur sarta bisa mênang pêrange.
* Sesampainya di Demak, Sang Prabhu Jimbun melihat seluruh prajuridnya tengah bersuka cita dan bersenang-senang merayakan kemenangan, sedangkan para santri semua memukul rebana sembari berdzikir, mengucapkan syukur dan suka dihati melihat Sang Prabhu pulang sembari membawa kemenangan.

Sunan Benang mêthukake kondure Sang Prabu Jimbun, Sang Nata banjur matur marang Sunan Benang yen Majapahit wis kêlakon bêdhah, layang-layang Buda iya wis diobongi  kabeh,  sarta  ngaturake  yen  ingkang  rama  lan  Raden  Gugur  lolos,  Patih Majapahit mati ana samadyaning papêrangan, Putri Cêmpa wis diaturi ngungsi mênyang Benang, wadya Majapahit sing wis têluk banjur padha dikon Islam.
* Sunan Benang menyambut kedatangan Sang Prabhu Jimbun, Sang Raja lantas melaporkan kepada Sunan Benang bahwa Majapahit sudah bisa dijebol, seluruh kitab- kitab Buda sudah dibakar semua, serta melaporkan bahwasanya ayahandanya berikut Raden Gugur lolos dari istana, sedangkan Patih Majapahit tewas ditengah medan peperangan. Putri Cempa dibawa mengungsi ke Benang, semua prajurid Majapahit yang menyerah dipaksa masuk Islam.

Sunan Benang mirêngake ature Sang Prabu Jimbun, gumujêng karo manthuk- manthuk, sarta ngandika yen wis cocog karo panawange.
* Mendengar laporan Sang Prabhu Jimbun, Sunan Benang tertawa sembari mengangguk-angguk dan berkata kalau sudah sesuai dengan apa yang sudah dilihatnya secara gaib.

Sang Prabu matur, yen kondure uga mampir ing Ngampeldhênta, sowan ingkang eyang Nyai Agêng Ngampel, ngaturake yen mêntas saka Majapahit, sarta nyuwun idi ênggone jumênêng Nata, nanging ana ing Ngampel malah didukani sarta diuman-uman, ênggone ora ngrêti marang kabêcikane Sang Prabu Brawijaya, nanging sawise, banjur didhawuhi ngupaya ingkang rama, apa sapangandikane Nyai Agêng Ngampel diaturake kabeh marang Sunan Benang.
* Sang Prabhu berkata lagi, sebelum pulang ke Demak menyempatkan mampir ke Ngampeldhenta, sowan kepada eyang Nyi Ageng Ngampel, melaporkan kepada beliau jika baru saja berhasil menjebol Majapahit dan meminta restu untuk menjadi Raja. Akan tetapi di Ngampel malah dimarahi habis-habisan karena menurut beliau dirinya tidak bisa melihat kebaikan Sang Prabu Brawijaya. Sesudah itu, diutus oleh beliau agar mencari jejak kepergian ayahandanya, semua yang diucapkan Nyi Ageng Ngampel dihaturkan semua kepada Sunan Benang.

Sunan Benang sawise mirêngake ature Sang Nata ing batos iya kêduwung, rumaos lupute, dene ora ngelingi marang kabêcikane Sang Prabu Brawijaya. Nanging rasa kang mangkono mau banjur dislamur ing  pangandika, samudanane nyalahake Sang Prabu Brawijaya lan Patih, ênggone ora karsa salin agama Islam.
* Sesudah mendengar penuturan Sang Raja, didalam hati Sunan Benang merasa menyesal, menyadari kesalahannya, dimana dirinya tidak mengingat semua kebaikan Sang Prabhu Brawijaya yang telah diberikan kepadanya. Akan tetapi perasaan sesal itu segera ditepis dengan ucapan bahwasanya tindakan menjebol Majapahit itu sudah benar karena Sang Prabhu Brawijaya dan Patih tidak mau memeluk agama islam.

Sunan Benang banjur ngandika, yen  dhawuhe Nyai  Agêng Ngampel ora  pêrlu dipanggalih,  amarga  panimbange  wanita  iku  mêsthi  kurang  sampurna,  luwih  bêcik ênggone ngrusak Majapahit dibanjurake, yen Prabu Jimbun mituhu dhawuhe Nyai Ngampeldhênta,  Sunan  Benang  arêp  kondur  mênyang  ‘Arab,  wusana  Prabu  Jimbun banjur matur marang Sunan Benang, yen ora nglakoni dhawuhe Nyai Ngampel, mêsthine bakal oleh sabda kang ora bêcik, mula iya wêdi.
* Sunan Benang lantas berkata bahwasanya seluruh penuturan Nyi Ageng Ngampel tidak perlu   dirisaukan, sebab akal seorang wanita itu pasti kurang sempurna dibandingkan dengan akal pria, lebih baik usaha menjebol Majapahit terus dilanjutkan. Jikalau  Prabu  Jimbun  menuruti  nasehat  Nyi  Ageng  Ngampeldhenta, Sunan  Benang memutuskan hendak pulang ke  Arab.  Prabu Jimbun berkata kepada Sunan Benang, bahwasanya jikalau tidak menuruti perintah Nyi Ngampel, pastinya akan mendapatkan kutuk yang tidak baik, oleh karenanya dirinya merasa takut.

Sunan Benang paring dhawuh marang Sang Prabu, yen ingkang rama mêksa kondur mênyang Majapahit, Sang Prabu didhawuhi sowan nyuwun pangapura kabeh kaluputane, dene yen arêp ngaturi jumênêng Nata maneh, aja ana ing tanah Jawa, amarga mêsthi bakal ngribêdi lakune wong kang padha arêp salin agama Islam, supaya dijumênêngake ana seje nagara ing sajabaning tanah Jawa.
* Sunan Benang memberikan jalan keluar kepada Sang Prabu, jikalau memang Sang Prabu Brawijaya diusahakan kembali ke Majapahit, maka Sang Prabu Jimbun harus menghadap dan memohon maaf atas segala kesalahan yang telah dilakukan. Namun jika hendak diangkat kembali menjadi Raja, jangan diangkat di Jawa, sebab pastinya akan menjadi penghalang bagi mereka yang hendak memeluk agama Islam. Seyogyanya dikukuhkan sebagai Raja diluar pulau Jawa, dimana saja diwilayah Majapahit asal tidak di pulau Jawa!

Sunan Giri banjur nyambungi pangandika, mungguh prayoganing laku supaya ora ngrusakake bala, Sang Prabu Brawijaya sarta putrane bêcik ditênung bae, awit yen mateni wong kapir ora ana dosane.
* Sunan Giri lantas menyambung, dia berpendapat jalan yang terbaik agar tidak sampai terjadi pertumpahan darah yang berkelanjutan, Sang Prabu Brawijaya beserta para putra-putra yang masih memiliki kuasa dibeberapa daerah seyogyanya ditenung (di santet) saja, membunuh orang kafir itu tidak ada dosanya!

Sunan Benang sarta Prabu Jimbun wis nayogyani panêmune Sunan Giri kang mangkono mau.
* Sunan Benang dan  Prabhu Jimbun akhirnya menyetujui pendapat Sunan Giri tersebut.

DARMAGANDHUL 3

SERAT DARMAGANDHUL
BAGIAN 3

Carita adêge Nagara Islam ing Dêmak bêdhahe Nagara Majapahit kang salugune wiwite wong Jawa ninggal agama Buda banjur salin agama Islam.
(Cerita berdirinya Negara Islam di Demak, hancurnya Negara Majapahit, dimana saat itulah awal mula masyarakat Jawa meninggalkan agama Buda (Shiwa Buddha) dan berganti memeluk agama Islam.)
Gancaran basa Jawa ngoko
(Prosa dalam bahasa Jawa kasar)
Babon asli tinggalane K.R.T. Tandhanagara, Surakarta.
(Diambil dari catatan induk asli peninggalan K.R.T. Tandhanagara, Surakarta.)
Cap-capan ingkang kaping sêkawan 1959 Toko Buku “Sadu-Budi” Sala.
(Cetakan ke empat 1959 Toko Buku “Sadu-Budi” Solo
Kasalin lan kababar ing basa Indonesia dening :
( Diterjemahkan dan diulas kedalam bahasa Indonesia oleh: )
DAMAR SHASHANGKA

Gênti kang cinarita, nagari ing Majalêngka, anuju sawijining dina, Sang Prabu Brawijaya miyos sinewaka, diadhêp Patih sarta para wadya bala, Patih matur, yen mêntas nampani layang saka Tumênggung ing Kêrtasana, dene surasane layang ngaturi uninga yen nagara Kêrtasana kaline asat, kali kang saka Kadhiri miline nyimpang mangetan, saperanganing layang mau unine mangkene: Wontên ler-kilen Kadhiri, pintên-pintên dhusun sami karisakan, anggenipun makatên wau, saking kenging sabdanipun ngulama saking ‘Arab, namanipun Sunan Benang.
* Cerita yang lain, yaitu dinegara Majalengka, pada suatu hari, Sang Prabhu Brawijaya duduk disinggahsana dan dihadap para pejabat. Sang Patih melaporkan bahwa telah  mendapatkan  surat  khusus  dari  Tumenggung  Kertasana.  Isi  surat  melaporkan bahwa daerah Kertasana sungainya mengering. Sungai yang mengalir dari arah Kedhiri aliran airnya kini menyimpang ke timur. Sebagian isi surat melaporkan seperti ini : Di sebelah utara barat Kedhiri, banyak desa rusak, semua itu disebabkan karena kutukan ulama dari tanah Arab, bernama Sunan Benang.

Sang Prabu mirêng ature Patih bangêt dukane, Patih banjur diutus mênyang Kêrtasana, niti-priksa ing kono kabeh, kahanane wonge sarta asile bumi kang katrajang banyu kapriye? Sarta didhawuhi nimbali Sunan Benang.
* Mendengar  laporan  Patih,  Sang  Prabhu  bangkit  murkanya.  Sang  Patih  lantas diutus ke Kertasana, untuk menyatakan sendiri keadaan disana, melihat kondisi manusia berikut hasil bumi yang terlanggar aliran air. Bahkan mewngutus beberapa pejabat untuk memanggil Sunan Benang.

Gêlising carita, Patih sawise niti-priksa, banjur ngaturake kahanane kabeh, dene duta kang diutus mênyang Tuban uga wis têka, matur yen ora oleh gawe, amarga Sunan Benang lunga ora karuhan parane.
* Singkat cerita, seusai Sang Patih melihat sendiri kondisi Kertasana, segera melaporkan semuanya kepada Sang Prabhu. Sedangkan utusan yang diutus ke Tuban juga sudah tiba kembali, melaporkan bahwa tidak mendapatkan hasil, sebab Sunan Benang telah pergi tidak diketahui kemana.

Sang Prabu midhangêt ature para wadya banjur duka, paring pangandika yen ngulama saka ‘Arab pada ora lamba atine. Sang Prabu banjur dhawuh marang Patih, wong ‘Arab kang ana ing tanah Jawa padha didhawuhi lunga, amarga gawe ribêding nagara,  mung  ing  Dêmak  lang  Ngampelgadhing kang  kêparêng  ana  ing  tanah  Jawa, nglêstarekake agamane, liyane loro iku didhawuhi ngulihake mênyang asale, dene yen padha ora gêlêm lunga didhawuhi ngrampungi bae. Ature Patih: “Gusti! lêrês dhawuh paduka punika, amargi ngulama Giripura sampun tigang taun botên sowan utawi botên ngaturakên bulubêkti, mênggah sêdyanipun badhe rêraton piyambak, botên ngrumaosi nêdha  ngombe  wontên  tanah  Jawi,  dene  namanipun  santri  Giri  anglangkungi  asma paduka, pêparabipun Sunan ‘Aênalyakin, punika nama ing  têmbung ‘Arab, mênggah têgêsipun Sunan punika budi, têgêsipun Aenal punika ma’rifat, têgêsipun Yakin punika wikan, sumêrêp piyambak, dados nama tingal ingkang têrus, suraosipun ing têmbung Jawi nama Prabu Satmata, punika asma luhur ingkang makatên punika ngirib-irib tingalipun Kang  Maha  Kuwasa, mariksa  botên  kasamaran, ing  alam donya  botên  wontên  kalih ingkang asma Sang Prabu Satmata, kajawi namung Bathara Wisnu nalika jumênêng Nata wontên ing nagari Mêdhang-Kasapta.”
* Mendengar seluruh pelaporan para bawahannya, Sang Prabu Brawijaya semakin murka! Beliau menyatakan bahwa ternyata ulama dari Arab tidak ada yang tulus hatinya! Sang Prabu lantas memerintahkan Patih agar mengusir seluruh orang Arab yang tinggal di Jawa, sebab telah membuat kesusahan negara! Hanya yang ada di Ngampeldhenta dan Demak saja yang masih diperbolehkan tinggal di Jawa dan diijinkan mensiarkan agama Islam. Selain dikedua tempat itu, semua harus dipulangkan ke asalnya! Jika menolak dipulangkan maka diperintahkan untuk dihancurkan saja! Sang Patih berkata, “ Gusti, benar apa yang paduka katakan. Sudah tiga tahun berselang penguasa Giripura (Giri Kedhaton atau Sunan Giri) tidak pernah menghadap dan tidak pernah memberikan upeti sebagai tanda takluk. Jelas mereka hendak merencanakan untuk mendirikan negara sendiri. Tidak sadar telah makan dan minum hanya numpang di tanah Jawa! Bahkan nama santri Giri (Sunan Giri) kini telah terkenal mengalahkan kebesaran nama paduka. Bahkan kini mengambil gelar baru Sunan Ainulyaqin. Sunan berarti Kesadaran, Ainul berarti Makrifat atau Mengetahui akan Tuhan dan Yaqin berarti benar-benar mantap lahir batin. Paduka bisa mengartikannya sendiri. Dalam bahasaa Jawa dia mengambil gelar Prabhu Satmata (Bermata Enam). Ini adalah gelar yang sangat tinggi, hampir menyerupai gelar Yang Maha Kuasa sendiri (Hyang Bathara Shiwa), Satmata berarti tahu segalanya. Dialam dunia, tidak ada lagi sosok yang menggunakan gelar Sang Prabhu Satmata kecuali dulu Bathara Wishnu manakala turun ke dunia dan menjelma sebagai Raja di Medhang Kasapta.”

Sang Prabu midhangêt ature Patih, banjur dhawuh nglurugi pêrang mênyang Giri, Patih budhal ngirid wadya-bala prajurit, nglurug mênyang Giri. Patih sawadya-balane satêkane ing Giri banjur campuh pêrang. Wong ing Giri geger, ora kuwat nanggulangi pangamuke wadya Majapahit. Sunan Giri  mlayu  mênyang Benang, golek  kêkuwatan, sawise oleh bêbantu, banjur pêrang maneh mungsuh wong Majalêngka, pêrange rame bangêt, ing wêktu iku tanah jawa wis meh saparo kang padha ngrasuk agama Islam, wong- wong ing Pasisir lor wis padha agama Islam, dene kang kidul isih têtêp nganggo agama Buda. Sunan Benang wis ngrumasani kaluputane, ênggone ora sowan mênyang Majalêngka, mula banjur lunga karo Sunan Giri mênyang Dêmak, satêkane ing Dêmak, banjur ngêbang marang Adipati Dêmak, diajak nglurug mênyang Majalêngka, pangandikane Sunan Benang marang Adipati Dêmak: “Wêruha yen saiki wis têkan masa rusake Kraton Majalêngka, umure wis satus têlu taun, saka panawangku, kang kuwat dadi Ratu tanah Jawa, sumilih Kaprabon Nata, mung kowe, rêmbugku rusakên Kraton Majalêngka,  nanging  kang  sarana  alus,  aja  nganti  ngêtarani,  sowana  besuk  Garêbêg Mulud, nanging rumantiya sikêping pêrang: 1. gaweya samudana, 2. dhawuhana balamu para Sunan kabeh lan para Bupati kang wis padha Islam kumpulna ana ing Dêmak, yen kumpule  iku  arêp  gawe  masjid,  mêngko  yen  wis  kumpul,  para  Sunan  sarta  Bupati sawadya-balane kang wis padha Islam, kabeh mêsthi nurut marang kowe”.
* Mendengar kata-kata Sang Patih, Sang Prabhu segera memerintahkan untuk menyerang Giri. Berangkatlah pasukan tempur Majapahit dibawah pimpinan Patih langsung menuju Giri. Perang pun terjadi. Orang Giri ketakutan dan tidak mampu menahan serangan pasukan tempur Majapahit. Sunan Giri lari ke Benang meminta bantuan pasukan, setelah  mendapatkan pasukan lantas kembali  menghadapi pasukan Majalengka. Perang sangat ramai. Waktu itu hampir separuh orang Jawa sudah memeluk agama Islam. Mereka yang tinggal dipesisir utara sudah hampir semua memeluk agama Islam. Sedangkan orang Jawa yang tinggal di selatan masih tetap beragama Buda (Shiwa Buddha). Sunan Benang sudah menyadari kesalahannya sehingga tidak berani menghadap ke Majalengka. Lantas bersama Sunan Giri melarikan diri ke Demak. Sesampainya di Demak segera mengajak Adipati Demak untuk menggempur Majalengka. Begini ucapan Sunan Benang kepada Adipati Demak : “Ketahuilah bahwa saat ini sudah tiba masanya kehancuran Majalengka. Sudah seratus   tiga tahun berkuasa di nusantara.  Dari penglihatan batinku, yang sanggup menjadi Raja tanah Jawa, tiada lain kecuali dirimu. Saranku, hancurkan Majalengka, tapi dengan cara halus, jangan sampai menyolok mata. Nanti pada saat garebeg Mulud (peringatan Kelahiran Nabi Muhammad) di Ngampeldhenta (Surabaya), bawalah banyak tentara Demak dengan persenjataan perang lengkap untuk menghadap ke Majapahit (seusai dari Ngampeldhenta). Ingat, 1. Pakailah cara halus, 2. Undanglah seluruh bupati yang sudah memeluk agama Islam untuk berkumpul di Demak dengan dalih hendak membangun masjid Demak. Jika nanti mereka sudah berkumpul, apapun perintahmu pasti dituruti.”

Ature Adipati Dêmak: “Kula ajrih ngrisak Nagari Majalêngka, amêngsah bapa tur raja, kaping tiganipun damêl sae paring kamukten ing dunya, lajêng punapa ingkang kula- walêsakên, kajawi namung sêtya tuhu. Dhawuhipun eyang Sunan Ngampelgadhing, botên kaparêng yen kula mêngsah bapa, sanadyan Buda nanging margi-kula sagêd dumados gêsang wontên ing dunya. Inggih sanadyan Buda punapa kapir, tiyang punika bapa inggih kêdah dipunhurmati, punapa malih dereng wontên lêpatipun dhatêng kula”.
* Adipati Demak menjawab, “Saya takut merusak Negara Majalengka, yang berarti memusuhi ayah dan raja sendiri, bahkan beliau juga telah memberikan anugerah kenikmatan duniawi kepada saya sebagai seorang Adipati. Lantas mengapa balasan saya seperti itu? Bukankah sudah pantas jika saya membalasnya dengan kesetiaan dan kesungguhan? Wasiat dari eyang Sunan Ngampelgadhing (Sunan Ampel), tidak diperbolehkan saya memusuhi ayahanda sendiri, walaupun beliau beragama Buda tapi beliaulah yang menjadi lantaran saya terlahir menjadi manusia didunia ini. Walaupun orang  Buda  dan  kafir  sekalipun,  jika  dia  adalah  ayahanda  sendiri  tetap  haruslah dihormati. Apalagi beliau tidak memiliki kesalahan apapun.”

Sunan Benang ngandika mêneh: “Sanadyan mungsuh bapa lan ratu, ora ana alane, amarga iku wong kapir, ngrusak kapir Buda kawak: kang kok-têmu ganjaran swarga. Eyangmu kuwi santri mêri, gundhul bêntul butêng tanpa nalar, patute mung dadi godhogan, sapira kawruhe Ngampelgadhing, bocah kalairan Cêmpa, masa padhaa karo aku Sayid Kramat, Sunan Benang kang wis dipuji wong sabumi ‘alam, têdhak Rasul panutaning wong Islam kabeh. Kowe mungsuh bapakmu Nata, sanadyan dosa pisan, mung karo wong siji, tur ratu kapir, nanging yen bapakmu kalah, wong satanah Jawa padha Islam kabeh. Kang mangkono iku, sapira mungguh kauntunganmu nugrahaning Pangeran tikêl kaping êmbuh, sihing Hyang Kang Maha Kuwasa kang dhawuh marang kowe. Satêmêne ramanira iku siya-siya marang sira, tandhane sira diparingi jênêng Babah, iku ora prayoga, têgêse Babah iku saru bangêt, iya iku: bae mati bae urip, wiji jawa digawa Putri Cina, mula ibumu diparingake Arya Damar, Bupati ing Palembang, wong pranakan buta;  iku  mêgat  sih  arane.  Ramanira panggalihe têtêp  ora  bêcik,  mulane  rêmbugku, walêsên kalawan alus, lire aja katara, ing batin sêsêpên gêtihe, mamahên balunge”.
* Sunan Benang berkata lagi, ”Walaupun harus melawan ayahanda atau Raja, tidak ada  salahnya! Sebab  dia  orang  kafir!  Jika  menghancurkan orang  Buda  kafir  kawak (kawak : totok), maka imbalanmu adalah surga! Eyang Sunan Ampel itu hanya santri kecil, walau bercukur rambut tapi pengetahuan beliau masih kurang luas, hanya pantas menjadi  ulama  biasa.  Berapalah  pengetahuan  agama  Sunan  Ngampelgadhing (Sunan Ampel) keturunan orang Champa itu, dibandingkan dengan diriku, Sayid Kramat, Sunan Benang yang terkenal dipenjuru bumi, keturunan langsung Rasul (Nabi Muhammad) dan menjadi panutan orang Islam Jawa. Jikalau dirimu berani menghancurkan ayahandamu, walau seandainya memang berdosa, tapi hanya berdosa kepada satu orang dan orang tersebut orang kafir. Jikalau sampai kamu bisa mengalahkan ayahandamu, seluruh orang Jawa akan memeluk agama Islam. Yang semacam itu, berapa lagi keuntunganmu mendapatkan pahala dari Tuhan, sungguh tak terhitung lagi! Tak terbilang kasih Hyang Maha Kuasa yang akan kamu dapatkan! Dengarkan, sesungguhnya ayahandamu telah menyia-nyiakan dirimu. Tandanya dirimu diberikan nama Babah, itu tidak benar dan sangat memperhinakan dirimu. Maksud ayahmu memberikan nama Babah sesungguhnya berarti Bah mati Bah urip (Biar mau mati kek biar mau hidup ~ Bah : Biar. Sunan Benaang mencoba memelintir arti nama Babah : Damar Shashangka). Ibumu dibuang diberikan kepada Arya Damar, Bupati di Palembang. Padahal Arya Damar adalah keturunan Raksasa (maksudnya ibu Arya Damar, yaitu Ni Endang Sasmitapura dulu adalah penganut Tantra Bhairawa yang melakukan ritual dengan memakan mayat dan meminum darah manusia, makanya dalam Babad disebut Raksasa : Damar Shashangka). Kelakuan ayahmu itu namanya menyakiti cinta ibumu. Sungguh ayahandamu tidak baik hatinya. Oleh karenanya, balaslah secara halus, maksudnya jangan menyolok mata, hisap darahnya dan kunyah tulangnya secara diam-diam!”

Sunan Giri nyambungi rêmbug: Aku iki ora dosa dilurugi ramamu, didakwa rêraton, amarga aku ora seba marang Majalêngka. Sumbare Patih, yen aku kacandhak arêp dikuciri lan dikon ngêdusi asu, akeh bangsa Cina kang padha têka ana ing tanah Jawa, ana ing Giri padha tak-Islamake awit kang muni ing kitabku, yen ngislamake wong kapir, besuk ganjarane swarga, mula akeh bangsa Cina kang padha tak- Islamake, tak- anggêp kulawarga. Dene têkaku mrene ini ngungsi urip mênyang kowe, aku wêdi marang Patih Majalêngka, lan ramanira sêngit bangêt marang santri kang muji dhikir, ênggone ngarani jare lara ayan esuk lan sore, yen kowe ora ngukuhi, mêsthi rusak agama Mukhammad Nabi”.
* Sunan Giri ikut bicara,”Aku sendiri tidak mempunyai salah juga diperangi oleh ayahandamu, dituduh hendak mendirikan negara, disebabkan karena aku tidak menghadap ke Majalengka. Aku dengar sesumbar Patih Majalengka, jika aku tertangkap akan dikepang ramputkui seperti anak kecil dan disuruh memandikan anjing! Banyak orang  china  yang  datang  ke  Jawa,  dan  di  daerah  Giri  semua  aku  Islam-kan,  sebab menurut ujar kitab suci, jika meng-Islam-kan orang kafir, balasannya kelak adalah surga. Oleh  karenanya  banyak  orang  china  yang  aku  Islam-kan,  dan  aku  anggap  keluarga sendiri.  Kedatanganku kemari  hanya  meminta perlindungan, aku  takut kepada Patih Majalengka sedangkan ayahandamu sangat benci kepada para santri yang suka memuji dan  berdzikir  seperti  aku.  Katanya seperti  orang  sakit  ayan  orang  berdzikir  dengan menggerakkan kepala kekiri dan kekanan. Jika kamu tidak angkat senjata, pasti akan habis agama Rasul Nabi (Islam) di Jawa!”

Wangsulane Sang Adipati Dêmak: “Anggenipun nglurugi punika lêrês, tiyang rêraton, botên ngrumaosi yen kêdah manut prentahing Ratu ingkang mbawahakên, sampun wajibipun dipunlurugi, dipunukum pêjah, awit panjênêngan botên ngrumaosi dhahar ngunjuk wontên in tanah Jawi”.
* Sang Adipati Demak menjawab,” Ayahanda menyerang Giri itu sudah benar, jika ada  seorang  penguasa daerah,  tidak  tunduk kepada  Raja sebagai penguasa tertinggi, sudah semestinya diserang bahkan wajib dihukum mati. Sebab penguasa semacam itu tidak menyadari telah numpang hidup di tanah Jawa.”

Sunan Benang ngandika maneh: “Yen ora kok-rêbut dina iki, kowe ngênteni surude bapakmu,  kaprabone  bapakmu  wis  mêsthi  ora  bakal  tiba  kowe,  mêsthi  dipasrahake marang Adipati Pranaraga, amarga iku putrane kang tuwa, utawa dipasrahake marang putra mantu, iya iku Ki Andayaningrat ing Pêngging, kowe anak nom, ora wajib jumênêng Nata, mumpung iki ana lawang mênga, Giri kang dadi jalarane ngrusak Majalêngka, nadyan mati, mungsuh wong kapir, mati sabilu’llah, patine slamêt nampani swarga mulya, wis wajibe wong Islam mati dening wong kapir, saka ênggone nyungkêmi agamane, karo wis wajibe wong urip golek kamuktening dunya, golek darajat kang unggul dhewe, yen wong urip ora wêruh marang uripe, iku durung gênêp uripe, lamun sipat manusa mêsthi melik mêngku praja angreh wadya bala, awit Ratu iku Khalifa wakile Hyang Widdhi, apa bae kang dikarêpake bisa kêlakon, satêmêne kowe wis pinasthi bakal jumênêng Ratu ana ing tanah Jawa, sumilih kaprabone ramamu, ananging ing laire iya kudu nganggo sarat dirêbut sarana pêrang, yen kowe ora gêlêm nglakoni, mêsthine sihe Gusti Allah kang mênyang kowe bakal dipundhut bali, dadi kowe jênênge nampik sihe Allah, aku mung sadarma njurungi, amarga aku wis wêruh sadurunge winarah, wis tak-sêmprong nganggo sangkal bolong katon nêrawang ora samar sajroning gaib, kowe kang katiban wahyu sihe Pangeran, bisa dadi Ratu ana ing tanah Jawa, murwani agama suci, ambirat ênggonmu madêg Narendra, bisa ngideni adêgmu Nata mêngku tanah Jawa, bisa lêstari satêruse”. Akeh-akeh dhawuhe Sunan  Benang, pambujuke marang  adipati  Dêmak  supaya mêtu nêpsune, gêlêm ngrusak Majalêngka, malah diwenehi lêpiyan carita Nabi, kang gêlêm ngrusak bapa kapir, iku padha nêmu rahayu.
* Sunan Benang berkata lagi, “Jikalau tidak kamu rebut sekarang dan kamu menunggu ayahandamu turun tahta, jelas tahta Majapahit tidak akan jatuh kepadamu. Pasti akan diberikan kepada Adipati Panaraga (Ponorogo ~ yaitu Adipati Bathara Katong : Damar Shashangka), sebab dia terbilang putra tua (maksudnya tegas dan berwibawa), atau diberikan kepada putra menantu, yaitu Ki Andayaningrat (Adipati Andayaningrat ~ yang disebut-sebut dalam Hikayat Putri Gunung Ledang dan yang pernah bertempur dengan Hang Tuah. Cuma ada kesalahan dalam catatan Hikayat dari Malaka tersebut. Saat Hang Tuah ke Jawa, Majapahit sudah hancur dan Adipati Andayaningrat-lah yang dianggap sebagai pengganti Prabhu Brawijaya karena memang dia-lah yang berhak mewarisi tahta Majapahit. Jadi sesungguhnya Hang Tuah tidak ke Trowulan, Mojokerto, melainkan ke Pengging di sekitar Surakarta sekarang. : Damar Shashangka) yang ada di Pengging. Kamu terbilang putra yang paling muda, jadi tidak berhak menggantikan sebagai Raja. Mumpung sekarang kesempatan terbuka, dan masalah Giri yang menjadi alasan bagi kamu untuk menyerang Majalengka. Walaupun harus mati saat bertempur dengan orang kafir, matimu adalah dijalan Sabilullah (dijalan Allah), kematianmu tidak sia-sia, kelak akan mendapatkan surga yang mulia. Sudah benar bagi orang Islam jika terbunuh oleh orang kafir karena membela agamanya. Dan pula sudah benar manusia hidup didunia mencari kemuliaan duniawi, mencari derajat yang paling tinggi, jikalau manusia hidup tidak memahami akan tujuan hidupnya dengan jelas, maka belum benar dia hidup. Sudah sewajarnya bagi manusia menginginkan kekuasaan dan ingin memiliki kekuatan, yaitu menjadi seorang Raja. Sebab Raja adalah Khalifah, wakil Hyang Widdhi. Apa yang kamu inginkan akan terpenuhi jika kamu menjadi Khalifah. Sudah menjadi suratan takdirmu, kamu bakal menjadi Raja di tanah Jawa, menggantikan kedudukan ayahandamu. Tapi semua harus menggunakan usaha lahir yaitu dengan cara merebutnya melalui  peperangan. Jikalau dirimu  tidak  mau  menjalankan, pastilah anugerah Gusti Allah yang hendak diberikan kepada dirimu akan diambil kembali oleh-Nya. Itu namanya manusia yang menolak anugerah Gusti Allah. Diriku hanya sekedar mendukung, sebab diriku sudah tahu semua apa yang bakal terjadi nanti, bagaikan aku melihat dengan semprong (kaca yang dipergunakan untuk pelita jaman dulu) yang benar-benar berlobang begitulah aku  melihat secara gaib  kejadian yang bakal terjadi nanti. Dirimulah yang mendapatkan wahyu  Tuhan,  akan  menjadi  Raja  di  tanah  Jawa,  sebagai  cikal  bakal tersebarnya agama Suci (Islam) di Jawa. Bahkan aku yang akan meruwat segala halanganmu  saat  menjadi  Raja  nanti,  aku  yang  akan  memberikan  restu  agar  kamu menjadi Raja beserta keturunanmu selama-lamanya.” Banyak lagi kata-kata Sunan Benang, membujuk Adipati Demak agar terbakar hatinya, dan mau angkat senjata menyerang  Majalengka.  Bahkan  ditambah  dengan  cerita  tentang  seorang  Nabi,  yang berani  melawan  ayahnya  yang  kafir,  ujung-ujungnya juga  menemukan  kesejahteraan (Nabi Ibrahim yang melawan ayahnya : Damar Shashangka).

Adipati  Dêmak  matur:  “Manawi  karsa  panjênêngan  makatên,  kula  namung sadarmi nglampahi dhawuh, panjênêngan ingkang mbotohi”.
* Adipati Demak berkata, “Jikalau demikian kehendak paduka, saya hanya sekedar menjalani, paduka yang memegang kendali.”

Sunan Benang ngandika maneh: “Iya mangkono iku kang tak karêpake, saiki kowe wis gêlêm tak botohi, lah saiki uga kowe kirima layang marang adhimu Adipati Têrung, ananging têmbungmu kang rêmit sarta alus, adhimu antêpên, apa abot Sang Nata, apa abot sadulur tuwa kang tunggal agama. Yen adhimu wis rujuk adêgmu Nata, gampang bangêt rusaking Majalêngka. Majapahit sapa kang diêndêlake yen Kusen mbalik, Si gugur isih cilik, masa ndadak waniya, Patihe wis tuwa, dithothok bae mati, mêsthi ora bisa nadhahi yudamu”.
* Sunan Benang berkata lagi, “Sungguh seperti itulah yang aku kehendaki darimu. Sekarang  dirimu  sudah  sepakat.  Untuk  itu  sekarang  kirimkan  surat  kepada  Adipati Terung (adik tiri Adipati Demak yang berkedudukan disekitar ibukota Majapahit: Damar Shashangka), akan tetapi pakailah kata-kata yang halus tersamar, intinya tulislah apakah dia berat kepada Raja Majapahit ataukah kepada saudara seibu yang juga se-agama. Jikalau adik (tiri)-mu sudah mendukungmu, sangat gampang untuk menjebol Majalengka. Didalam keraton Majapahit saat ini siapa lagi yang diandalkan sebagai panglima perang jikalau bukan Kusen (Adipati Terung atau nama aslinya Kin-San : Damar Shashangka). Si Gugur (maksudnya Raden Gugur, yaitu putra bungsu Prabu Brawijaya dengan putri Champa yang sudah resmi diangkat sebagai permaisuri. Putri sulung dinikahi Adipati Andayaningrat dan tinggal di Pengging, putra kedua Raden Lembu Peteng berkedudukan di Madura, yang bungsu Raden Gugur masih didalam keraton. Raden Gugur inilah kelak dikenal sebagai Sunan Lawu, penguasa Gunung Lawu yang terkenal hingga sekarang. : Damar Shashangka) masih kecil,  mana mungkin dia berani maju perang. Sang Patih sudah tua, dipukul sekali sudah mati, dia pasti sudah tidak akan bisa menandingimu”

Adipati Dêmak banjur kirim layang marang Têrung, ora suwe utusan bali, wis tinampan wangsulane Sang Adipati Têrung, saguh ambiyantu pêrang, layang banjur katur Sunan Benang, ndadekake sukaning panggalih, Sunan Benang banjur ngandika marang Adipati  Dêmak,  supaya  Sang  Adipati  ngaturi  para  Sunan  lan  para  Bupati  kabeh, samudana yen arêp ngêdêgake masjid, lan diwenehana sumurup yen Sunan Benang wis ana ing Dêmak.
* Adipati Demak lantas mengirimkan surat ke Terung, tidak berapa lama berselang utusan telah kembali, sudah diterima surat balasan dari Adipati Terung, isinya bersedia membantu perang.  Surat  diberikan  kepada  Sunan  Benang, membuat senang  hatinya. Sunan Benang lantas memerintahkan kepada Adipati Demak, agar memberitahukan kepada semua Bupati dan semua Sunan agar datang ke Demak dengan dalih hendak membangun masjid, dan agar diberitahu bahwa Sunan Benang sudah hadir di Demak.

Gêlising carita, ora suwe para Sunan lan para Bupati padha têka kabeh, banjur pakumpulan ngêdêgake masjid, sawise mêsjid dadi, banjur padha salat ana ing masjid, sabakdane salat, banjur tutup lawang, wong kabeh dipangandikani dening Sunan Benang, yen Adipati Dêmak arêp dijumênêngake Nata, sarta banjur arêp ngrusak Majapahit, yen wis padha rujuk, banjur arêp kêpyakan tumuli. Para Sunan lan para Bupati wis padha rujuk kabeh, mung siji kang ora rujuk, iya iku Syekh Sitijênar. Sunan Benang duka, Syekh Sitijênar dipateni, dene kang kadhawuhan mateni iya iku Sunan Giri, Syekh Sitijênar dilawe gulune mati. Sadurunge Syekh Sitijênar tumêka ing pati, ninggal swara: “Eling-eling ngulama ing Giri, kowe ora tak-walês ing akhirat, nanging tak-walês ana ing dunya kene bae, besuk yen ana Ratu Jawa kanthi wong tuwa, ing kono gulumu bakal tak- lawe gênti”. Sunan Giri mangsuli: “Iya besuk wani, saiki wani, aku ora bakal mundur”. Sawise golong karêpe, nglêstarekake apa kang wis dirêmbug. Sang Adipati Dêmak banjur ingidenan jumênêng Nata, amêngku tanah Jawa, jêjuluk Senapati Jimbuningrat, patihe wong saka Atasaning aran Patih Mangkurat. Esuke Senapati Jimbuningrat wis miranti sapraboting pêrang, banjur budhal mênyang Majapahit, diiringake para Sunan lan para Bupati, lakune kaya dene Garêbêg Maulud, para wadya bala ora ana kang ngrêti wadining laku, kajaba mung para Tumênggung lan para Sunan apa dene para ngulama, Sunan Benang lan Sunan Giri ora melu mênyang Majapahit, pawadane sarehne wis sêpuh, mung arêp salat ana ing masjid bae, lan paring idi rahayuning laku, dadi mung para Sunan lan para Bupati bae kang ngiringake Sultan Bintara, ora kacarita lakune ana ing dalan.
* Singkat cerita, tidak berapa lama para Sunan dan para Bupati telah berdatangan semua. Lantas berkumpul dan membangun masjid. Setelah masjid selesai dibangun, lantas dipergunakan pertama kali untuk shalat. Seusai shalat, pintu masjid ditutup, seluruh yang hadir (para Sunan dan Bupati saja) diberitahu oleh Sunan Benang bahwasanya Adipati Demak hendak dikukuhkan sebagai Raja. Dan kemudian hendak menyerang Majapahit. Jika semua setuju, maka rencana akan segera digulirkan serta tidak menunggu waktu lama lagi. Seluruh Sunan dan Bupati semua menyetujui, hanya seorang yang tidak menyetujui, yaitu Syeh Siti Jenar. Sunan Benang murka, Syeh Siti Jenar dibunuh. Yang diperintahkan membunuh adalah Sunan Giri. Syeh Siti Jenar dijerat lehernya hingga tewas (maknai secara hakekat hal ini : Moro Prabu). Sebelum Syeh Siti Jenar benar-benar meninggal, dia sempat meninggalkan pesan : “Ingat-ingatlah wahai seluruh ulama Giri, kalian tidak akan aku balas kelak diakherat, namun akan aku balas didunia ini sekarang. Kelak jika ada Raja Jawa yang digandeng oleh orang tua, pada saat itulah leher kalian ganti aku jerat (maknai secara hakekat hal ini : Moro Prabu).” Sunan Giri menjawab, “Nanti  aku  berani,  sekarang-pun  aku  berani.  Tidak  akan  mundur  diriku!”.  Setelah sepakat semua, lantas mematangkan rencana yang sudah disepakati. Sang Adipati Demak lantas dikukuhkan sebagai Raja, menguasai tanah Jawa, bergelar Senapati Jimbuningrat. Patihnya berasal dari mancanegara bergelar Patih Mangkurat. Keesokan harinya Senapati Jimbuningrat sudah mempersiapkan bala tentara berikut seluruh persenjataan perang, lantas   berangkat   menuju   Majapahit  diiringi   oleh   para   Sunan   dan   para Bupati. Rombongan yang berangkat mirip dengan rombongan memperingati grebeg Maulud (Peringatan Kelahiran Nabi). Seluruh prajurid tidak memahami apa maksud keberangkatan mereka, kecuali para Tumenggung, para Sunan serta para Ulama. Sunan Benang dan Sunan Giri tidak ikut dalam rombongan ke Majapahit, mereka merasa sudah tua  dan  hendak  membantu  dengan  doa  dari  dalam  masjid  saja.  Mereka  berdua memberkati rombongan tersebut. Jadi, hanya para Sunan dan para Bupati saja yang mengiringi Adipati Bintara (Adipati Demak/Senapati Jimbuningrat). Tidak diceritakan dalam perjalanan.